Beton krijgt vaker een echt tweede leven

Ongeveer een kwart van de Europese afvalstromen bestaat uit beton. Weliswaar wordt betonpuin steeds vaker gerecycled, maar je kunt je afvragen of het gebruik van granulaat onder wegen wel echt zo duurzaam en circulair is. Niet voor niets is het met ingang van dit jaar verplicht om in aanbestedingen alleen nog het gebruik van duurzaam beton voor te schrijven. Maar wat is dat precies, duurzaam beton? En wat zijn toepassingen van duurzaam hergebruik?

De laatste jaren is er een groeiende belangstelling voor het vinden van manieren om betonpuin te hergebruiken voor duurzame toepassingen. Eén manier om dit materiaal te hergebruiken is door het te recyclen in nieuwe bouwprojecten. Gerecycled beton kan een economisch haalbare optie zijn voor veel bouwprojecten, omdat het minder kost dan nieuw materiaal, maar bij correct gebruik toch zijn sterkte en duurzaamheid behoudt. Het helpt ook het storten van afval te verminderen en vermindert de behoefte aan nieuwe materiaalwinning.

Een andere mogelijke toepassing van gerecycled beton is het gebruik ervan voor de aanleg van groene infra­structuur, zoals water­door­latende trottoirs, opvang­bekkens voor regen­water, erosie­beheersings­structuren en andere voor­zieningen die de gezond­heid van het milieu ver­beteren en het overstromings­­risico bij zware regen­val verminderen. Dit soort projecten wordt steeds populairder nu steden manieren zoeken om beter bestand te zijn tegen extreme weers­omstandigheden, zoals overstromingen en droogte als gevolg van de klimaatverandering.

Maar hoe maak je van betonafval weer grond­stoffen van goede kwaliteit die onmiddellijk gebruikt kunnen worden om nieuw beton te maken? In samenwerking met Strukton en GBN Groep ontwikkelde de TU Delft C2CA (Concrete to Cement and Aggregates). Na de sloop van een gebouw wordt het betonafval in een innovatieve machine gedaan – de Advanced Dry Recovery (ADR). De rommelende ADR verdeelt het afval in twee stromen. De ene is een grindstroom die schoon is en direct in nieuw beton kan worden gebruikt. De andere wordt verder bewerkt middels het Heating-air classification system (HAS), waarbij zand en cement worden gescheiden. Deze drie materialen, grind, zand en cement, kunnen direct in de betonmixer worden gestopt om een nieuw leven te beginnen en zo de grondstofcyclus te sluiten.

Met ADR and HAS zijn er nieuwe manieren om te recyclen mogelijk geworden. De volgende stap was bekijk hoe die processen ook nog op locatie mogelijk gemaakt konden worden. Daarom werd het mobiele recyclingstation Circuton ontwikkeld dat, na een aantal verbeteringen sinds de lancering in 2018, nu in de praktijk wordt getest. Met de technologie van C2CA Technology kunnen bestaande betonnen portalen en fundaties worden gerecycled tot 100% circulair beton.

Maar er zijn ook andere initiatieven. De Rutte Groep ontwikkelde samen met New Horizon Urban Mining de Smart Liberator. Dat is een innovatieve betonbreker die, anders dan traditionele grove betonbrekers, cementsteen subtiel van betonpuin afwrijft en draait. Het ‘bevrijdt’ het als het ware tot herbruikbaar cement. En dat is op zijn beurt een enorme stap in de richting van een circulaire sloop- en bouwwereld. Het recyclen van in principe bruikbaar beton uit gebouwen tot slechts fundering onder wegen zal daarmee uiteindelijk definitief tot het verleden behoren. 

Naast hergebruik en recycling van betonpuin worden betonconstructies ook steeds vaker in hun geheel hergebruikt. Goed voorbeeld daarvan is dat van het SBIR-consortium ‘Combinatie Liggers 2.0’. Dit consortium bestaat uit Royal HaskoningDHV, Vlasman, Dura Vermeer en Haitsma Beton. Projectmanager Gert-Jan van Eck: “Onze combinatie gaat voor hergebruik, specifiek van liggers. Prefabliggers zijn ontworpen om 100 jaar mee te gaan. De betonkwaliteit is door het prefabriceren in de fabriek erg goed, de sterkte neemt alleen maar toe in de tijd. Zo gezien is het eigenlijk heel gek dat we liggers al niet eerder hergebruikt hebben.”