Corona versnelde trends in papierrecycling

De coronacrisis heef het prijsmechanisme ten goede gekeerd. De oud papierverwerkende industrie – FNOI telt zo’n 80 leden – heeft een goed jaar gekend. Door de lockdown bleven mensen massaal thuis en dat heeft geresulteerd in een grote opmars van de e-commerce. Eten, boeken, kleding, elektronica: het werd allemaal online besteld. Deze trend heeft de vraag naar oudpapier veel goed gedaan. Meer e-commerce betekende namelijk meer verpakkingsmateriaal en zo’n negentig procent van kartonnen verpakkingsmateriaal bestaat uit gerecycled papier en karton. 

Hierdoor heeft corona ook een trend versneld die al jaren gaande was in onze sector. De verpakkingsindustrie wint sterk aandeel op de industrie van grafisch papier, een tweede belangrijke afnemer van gerecycled papier. Deze ontwikkeling zie je trouwens ook aan de aanbodzijde. Waar kranten en tijdschriften vijf jaar geleden nog een aandeel hadden van ruim 75 procent in de huishoudelijke inzameling, is dat aandeel gekelderd tot een procent of 50. 

Als we kijken naar de inzameling op industrieel niveau, de belangrijkste bron voor onze leden, dan heeft verpakkingsmateriaal een nog groter aandeel. In totaal wordt er in Nederland 2,5 miljoen ton papier en karton ingezameld en verwerkt op jaarbasis. 1,7 miljoen komt van het bedrijfsleven, 800.000 ton is huishoudelijk papier- en kartonafval. 

De toename van kartonnen verpakkingsmateriaal als voornaamste grondstof voor onze sector brengt een aantal uitdagingen met zich mee bij de inzameling. Omdat dozen vaak niet verscheurd worden door de consument wordt er in de praktijk veel lucht verzameld en is de efficiëntie bij de inzameling teruggelopen. 

Ook op het gebied van sorteringsbeleid zijn er nog grote stappen te maken. De overheid en gemeenten hebben de laatste jaren sterk ingezet op het verkleinen van de stroom restafval door de prijzen voor afhaling van het restafval te verhogen en/of het burgers moeilijker te maken om het restafval kwijt te kunnen. Het gevolg hiervan is dat mensen steeds meer restafval bij het oud papier gooien en de kwaliteit verslechterd is. Daarbij zien we aan de vraagkant dat de kwaliteitseisen van de papierindustrie steeds hoger worden. In Europa zijn deze eisen al jaren hoog, maar ook belangrijke afnemers als India en Indonesië stellen steeds hogere eisen aan de zuiverheid van het oud papier. 

Deze tegenstelling stelt de industrie voor grote problemen en wij lobbyen daarom al jaren voor een kwaliteitsverbetering bij de inzameling. Geen circulaire economie zonder kwalitatief hoogwaardige recyclingstromen. We merken gelukkig sinds een half jaar dat dit besef bij de overheid steeds meer doordringt en ook het urgentiebesef toeneemt. 

Wat ons betreft is het tijd om de volgende stap te zetten, de erkenning van oud papier als secundaire grondstof in plaats van het nog als afval te bestempelen. Deze erkenning, wat bijvoorbeeld in Italië en Spanje al gebeurd is, zou een enorme boost zijn voor het imago. Het zou vervolgens ook weer helpen in het besef dat we te maken hebben met een belangrijke circulaire grondstof. Dat leidt weer tot een beter scheidingsgedrag van mensen en daarmee tot schonere recyclingstromen. Dat is nog veel belangrijker dan de prijsstijgingen die we door corona gekend hebben.