Hybride aandrijving lijkt nu echt door te breken

De veelbesproken en net zo vaak uitgestelde Omgevingswet is wederom uitgesteld. Met het ingaan van die wet zouden ook enkele regels rondom mobiele breekinstallaties veranderen. Dat laat nu dus wat langer op zich wachten. De meeste fabrikanten speelden al eerder in op strengere wet- en regelgeving rondom breekinstallaties. Emissies nemen af en machines worden stiller. Niet in de laatste plaats vanwege de doorbraak van hybride en zelfs volledig elektrisch aangedreven brekers.

Laten we beginnen met de regelgeving. Want hoewel weer uitgesteld gaat het er een keer van komen. Op dit moment staan de regels nog in het ‘Besluit mobiel breken bouw- en sloopafval’. Onder de Omgevingswet (invoeringsdatum 1 oktober 2022 of 1 januari 2023) wordt dat het ‘Besluit bouwwerken leefomgeving’.

“Het huidige Besluit heeft betrekking op het met een mobiele installatie breken van bouw- en sloopafval op de locatie waar het materiaal vrijkomt”, legt Wilbert van Eijk uit. Hij is voorzitter van het brancheteam Afval & Recycling bij Van Iersel Luchtman Advocaten en gespecialiseerd in omgevingsrecht, milieurecht en sancties en boetes. “Voor dit soort mobiele puinbrekers geldt, vanwege hun mobiliteit en kortdurende werking op een bepaalde locatie, geen milieu-vergunningplicht en ook de algemene milieuregels uit het Activiteitenbesluit milieubeheer zijn niet van toepassing. De voorschriften zien onder meer op geluid en trillingen, lucht, bodembescherming, de opslag van gevaarlijke stoffen en het afleveren van brandstof.”

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet vervalt het Besluit mobiel breken. Van Eijk: “Wat direct opvalt, is dat de voorschriften die van toepassing zijn op het mobiel breken straks niet langer in een bijlage zijn opgenomen, maar in de wettekst zelf staan. De wetgever heeft niet beoogd de regels voor mobiel breken drastisch aan te passen. Ook onder de Omgevingswet mag ten hoogste een periode van drie maanden worden gebroken in de directe nabijheid van het project waar het bouw- en sloopafval ontstaat. Aanvoer van bouw- en sloopafval van elders is en blijft dus verboden.”

Ook onder de Omgevingswet moet het bedrijf dat gaat breken het bevoegd gezag hierover tijdig informeren. De ‘kennisgeving’ zoals we die nu kennen, wordt vervangen door de ‘melding’. Nu geldt nog een kennisgevingstermijn van tenminste vijftien werkdagen voorafgaand aan de start van de werkzaamheden. Die termijn wordt verlengd naar tenminste vier weken. Net als nu het geval is, dient het bevoegd gezag ook onder de Omgevingswet tenminste twee werkdagen voor de start van de werkzaamheden daarover te worden geïnformeerd. Wijkt de feitelijke startdatum af van de oorspronkelijk gemelde startdatum, dan is het opnieuw informeren van het bevoegd gezag noodzakelijk. Dit mag zowel schriftelijk als digitaal.

Sommige bestaande regels keren niet terug in de nieuwe wet. Het gaat bijvoorbeeld om regels over het bijhouden van een inspectie- en onderhoudssysteem, regels over het onbereikbaar maken van apparatuur voor onbevoegden en regels over opslag van gevaarlijke stoffen en het afleveren van brandstof. In plaats daarvan geldt een specifieke zorgplichtbepaling. Die verplicht de mobiele breker alle maatregelen te nemen om de veiligheid te waarborgen en de gezondheid te beschermen, en maatregelen te treffen om ongevallen te voorkomen en geen significante verontreiniging te veroorzaken.

Net als nu het geval is, mag een mobiele breker straks alleen op werkdagen tussen 07.00 en 19.00 uur in werking zijn. Naarmate het in werking hebben van een mobiele breker meer geluid veroorzaakt, neemt het aantal dagen waarop die activiteiten mogen worden uitgevoerd af. Op de gevel van bijvoorbeeld een ziekenhuis of school is de dagwaarde beperkt tot maximaal 60 dB(A). De duur van 65 dagen komt overeen met de maximale duur van het in gebruik hebben van een mobiele breker, te weten drie maanden.

Het bevoegd gezag kan in een aantal gevallen afwijken van de regels. Zowel strengere als soepelere maatwerkvoorschriften zijn mogelijk.

Van Eijck wijst verder nog op het breken van aangeleverd puin. “Dat mag straks alleen nog inpandig. Dat mag nu nog uitpandig. De vraag is of men daar wel goed over heeft nagedacht. Het heeft flinke gevolgen voor investeringen van bedrijven.” 

Vanwege de onzekerheid adviseert Van Eijck bedrijven in de afval- en recyclingsector de komende tijd eens goed naar alle vergunningen te kijken. “Als je nieuwe vergunningen nodig hebt, regel dat dan voordat de Omgevingswet in werking treedt. Dan heb je in ieder geval duidelijkheid en zekerheid.”

Het loont wellicht ook de moeite om bij nieuwe invetseringen in te zetten op breekinstallaties die hybride of volledig elektrisch aangedreven zijn. Dat scheelt sowieso behoorlijk qua geluid en emissies. Ook schrijven steeds meer opdrachtgevers emissieloos breken voor in een aanbesteding. Fabrikanten spelen daar al behoorlijk op in.

Powerscreen bijvoorbeeld bracht al eerder volledig elektrisch aangedreven machines op de markt, maar zet nu in op modellen met een dubbele aandrijfmogelijkheid: elektrisch of met een dieselmotor. Volgens de fabrikant worden de machines op die manier voor meer verschillende klussen inzetbaar. “De Powerscreen Hybrid-reeks is ontworpen om klanten alternatieve energie-opties te bieden voor hun breek- en zeefapparatuur. Het assortiment hybride machines is drastisch uitgebreid met meer volledig elektrische brekers en zeven, maar ook modellen die worden aangedreven door innovatieve combinaties van diesel en elektriciteit”, laat Powerscreen weten. Caroline Frijling zegt namens de Belgische verdeler GM Recycling: “Met deze opties kunnen klanten kiezen welke brandstof ze willen gebruiken, afhankelijk van de kosten, locatie en beschikbaarheid. Hybride machines voegen echt iets toe in gebieden waar elektriciteit goedkoper is dan diesel, waar het geluid van dieselmotoren ongewenst is of op locaties waar elektriciteit de geprefereerde energiebron is.”

Bij GM Recycling merken ze dat de vraag naar hybride en elektrisch aangedreven materieel de laatste jaren snel groeit. “Het is natuurlijk een actueel thema, bedrijven kunnen subsidies krijgen als ze overstappen op elektrisch en uiteindelijk levert het een forse besparing in brandstofkosten op.”

Ook klanten van Keestrack, dat al in 2012 begon met het elektrificeren van zijn zeef- en breekmachines, kiezen steeds vaker voor elektrisch aangedreven machines. Volgens marketing manager Marcel Kerkhofs levert volledig elektrisch draaien van mobiele breek- en zeefinstallaties een besparing aan brandstofkosten van wel 70 procent op. “De initiële investering in een diesel-elektrische machine is iets groter”, stelt Kerkhofs. “Maar dat verdien je snel terug. Want het rendement van diesel-elektrische machines ligt hoger dan die van diesel-hydraulische.”

De diesel-elektrische modellen van Keestrack zijn niet alleen plug-in, wat betekent dat je ze slechts in het stopcontact hoeft te steken om te draaien, maar ook plug-out, waardoor je verschillende machines in een lijn met elkaar kunt verbinden. Bijvoorbeeld een grote breker met nazeef kan dan gekoppeld worden aan een stacker of een andere zeef. En dat kan zowel via een reguliere stroombron als via de diesel-generatorset.

Ook de compacte brekers van EvoQuip, het pas vijf jaar oude merk dat verkrijgbaar is via Van Laecke-dochter Marcom Recycling en onder de vlag van Terex wordt gefabriceerd, zijn er in hybride vorm. Daarmee voldoe je gemakkelijk aan alle wetgeving, uitgesteld of niet.