Is er voldoende recyclaat beschikbaar?

Dit geeft nogmaals het wankele evenwicht weer in de transitie naar een meer circulair model. Hoe ondervangen we dit tekort aan te recyclen plastic afval en groeien we juist mee met de afzet van gerecycled materiaal? Het is noodzakelijk om de circulaire doelen die we stelden ook te realiseren. 

Er is veel meer plastic afval dan de hoeveelheid die recyclers momenteel recyclen. De overige stroom plastic is echter vermengd met ander afval en wordt naar een stortplaats of verbrandingsoven afgevoerd. Meer scheiden, aan de bron of achteraf, blijkt economisch vaak op problemen te stuiten. Logistieke kosten zijn te hoog, sorteren is te duur, de opbrengst van recyclaat is te laag… Het zijn argumenten die we dagelijks horen. Wat is de oplossing voor deze situatie?

In de praktijk zien we in diverse landen verschillende ontwikkelingen. De afvalstrategie is gebaseerd op Europese regels, maar wordt grotendeels beïnvloed door nationale wet- en regelgeving. Denk hierbij aan een stortverbod, een stort- en verbrandingsbelasting, CO2-heffingen en subsidie op energie uit afval. In meerdere West-Europese landen is het storten van brandbaar afval al verboden. Logisch, want op de Ladder van Lansink staat ‘storten’ op de onderste trede. ‘Verbranden’ staat daar net boven. Toch wordt dit nog te veel gedaan. De reden is simpel: verbranden is goedkoper dan recyclen via scheiding aan de bron of achteraf. Hogere belastingheffingen op het verbranden van afval geven een duwtje in de juiste richting, maar deze heffingen maken het ook duurder om residu te verbranden. Daardoor stijgen de kosten van recyclen. Beter is een verbod op het verbranden van recyclebaar afval. Anders gezegd: een sorteerplicht voor recyclebaar afval. Hiermee stimuleren we niet alleen het recyclen van plastic afval, maar tegelijkertijd het recyclen van andere recyclebare afvalstromen.

Niet aan de bron gescheiden recyclebaar afval gaat eerst naar een sortering. Vervolgens kan het residu worden afgevoerd naar een afvalverbrandingsinstallatie; bij voorkeur een afvalenergiecentrale met energieterugwinning. Het sorteren vindt plaats volgens het Best Beschikbare Proces. Dit betekent dat de sorteerder alleen via deze sorteermethode zijn residu naar een afvalenergiecentrale kan afvoeren. Het Best Beschikbare Proces zegt niet alleen iets over de sorteertechniek, maar ook over de afzetmogelijkheid van de te recyclen afvalstroom. Hiermee kunnen vraag en aanbod langdurig met elkaar in balans worden gebracht. 

Met deze aanpak kan de belastingheffing op het verbranden van afval komen te vervallen. Deze heffing remt het businessmodel juist, omdat recyclen hierdoor duurder wordt. Het vervallen van de heffing geeft ook afvalenergiecentrales de mogelijkheid om hun capaciteit op Europese schaal in te zetten, zonder dat importheffingen dit blokkeren. 

Ook EU-lidstaten zijn gebaat bij een hoger recyclingpercentage van plastic verpakkingen. De per 1 januari in te voeren ‘contributie’ van 800 euro per ton op niet gerecyclede plastic verpakkingen kan dan aanzienlijk worden verlaagd. 

Wie kan hierop tegen zijn? Een win-win voor alle betrokken partijen en vooral voor het milieu en klimaat. Laten we samen deze kansen pakken en snel starten!