NL | PFAS problematiek treft ook de recyclagesector

Het nieuws loog er niet om de afgelopen maanden. De Nederlandse GWW- en bouwsector had -ineens- te kampen met CO₂ en PFAS. Projecten zouden gevaar lopen en men was bang voor grote verliezen, van zowel geld als banen. Binnen de totale problematiek speelt PFAS een cruciale rol.

Wat wordt onder PFAS verstaan?

Het RIVM omschrijft dit als volgt: “PFAS is een verzamelnaam en staat voor poly- en perfluoroalkylstoffen. Deze groep chemische stoffen is door mensen gemaakt en koomt van nature niet voor in het milieu. PFAS kunnen een negatief effect hebben op milieu en gezondheid. Bekende voorbeelden van PFAS zijn PFOA perfluoro octanoicacid (perfluoroctaanzuur), PFOS perfluoroctaansulfonaten (perfluoroctaansulfonzuur) en GenX-stoffen. Hoeveel verschillenden PFAS’en er door mensen zijn gemaakt, is niet precies bekend. De OESO Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling heeft vastgesteld dat er ruim 4000 PFAS’en bestaan, maar mogelijk zijn het er meer. Ook is binnen de wetenschap nog onduidelijkheid over welke stoffen precies PFAS zijn en welke niet”.

Daarmee wordt meteen het probleem duidelijk waar de sector mee kampt: er zijn geen eenduidige antwoorden op de vragen omtrent PFAS en geen oplossingen voor de daarmee samenhangende problematiek.

Tijdelijk Handelingskader 2 over grond AW op basis van PFAS: PFOS 0,9 ug/kg ds en PFOA 0,8 ug/kg ds en overige 0,8 ug/kg ds.

PFAS in relatie tot de recyclagesector

Gezien het feit dat de recyclagesector en de bouwsector nauw met elkaar verbonden zijn, raakt het PFAS-probleem de recyclagesector ook rechtstreeks. Waar PFAS mondiaal een waterprobleem is, daar is het in Nederland een (water)bodemprobleem. Dat is te verklaren: we zijn een land dat grotendeels onder de zeespiegel ligt en we beschikken grotendeels over een waterbodem. Het (water)bodemprobleem is al decennialang bekend, er is echter nog geen partij ter wereld die PFAS-vervuiling kan reinigen.

Eind 2018 zijn er Kamervragen gesteld over PFAS in de waterbodem, terwijl tegelijkertijd ook bekend was dat de antwoorden er niet waren, noch oplossingen. Vele kennissessies later was er nog steeds geen duidelijkheid en de hoofdvraag, zeer van belang voor de recyclagesector, ‘Hoe kunnen we het reinigen?’ bleef -en blijft- onbeantwoord. Op 8 juli 2019 kwam ‘Tijdelijk Handelingskader 1’ in beeld, gevolgd door ‘Tijdelijk Handelingskader 2’, op 29 november 2019. In dit kader heeft de overheid de waardes aangehouden voor ‘grond AW op basis van PFAS, door van alle ingezonden resultaten een factor 80% te nemen. Dit komt uit op PFOS 0,9 ug/kg ds en PFOA 0,8 ug/kg ds en overige 0,8 ug/kg ds. Aangezien dit 80% van de ingezonden waardes betreft en voor grond klasse Wonen/Industrie de norm 3-7-3 gehandhaafd blijft, betreft het hier slechts geringe uitzonderingen, waarbij de grond NT (Niet Toepasbaar) is op basis van PFAS (PFOA, PFOS, GenX).

Opslaan in plaats van recycleren

Ondertussen is baggerspecie en alle toepassing die zich 1 meter onder het maaiveld bevinden blijven steken op de ongekend lage norm van 0,1 ug/kg ds. Binnen de gehele problematiek staat iedereen die met PFAS te maken heeft spreekwoordelijk ‘met de rug tegen de muur’, doordat er beleid geïmplementeerd wordt dat niet af is (beroepen op zorgplicht et cetera), doordat beloftes niet worden nagekomen en alles onderhevig is aan een continue veranderlijkheid.

Reinigen is nog lang niet in beeld. Wat kan er dan wel? Immobiliseren is een optie, maar niet wenselijk. Er is simpelweg nog geen duurzame oplossing. Grond NT op basis van waardes kleiner dan 3-7-3 ug/kg ds mag dus wel naar een vergunde inrichting, alwaar het vloeistofdicht en overkapt dient te worden opgeslagen en bij voorkeur afgedekt, omdat PFAS diffuus is. Het is afwachten tot er nieuwe besluiten genomen worden en welke gevolgen deze op hun beurt zullen hebben.

Dit artikel is tot stand gekomen met dank aan Rick Terwindt, Milieukundig Specialist. Verdere geraadpleegde bron: rivm.nl