‘Plastic kun je soms beter verbranden’

Afgelopen zomer gooide hoogleraar economie aan de Vrije Universiteit Amsterdam Raymond Gradus in NRC de knuppel in het hoenderhok. ‘Plastic recyclen? Soms is verbranden de betere oplossing’ schreef hij. Zijn zienswijze druist in tegen zo’n beetje alles waar de sector in de afgelopen decennia voor staat. Of heeft hij een punt? 

“Inderdaad slagen we er in Nederland in steeds grotere hoeveelheden plastic afval te scheiden. Maar we raken het aan de straatstenen niet kwijt. We zijn ondertussen één van de grootste exporteurs van gerecycled plastic afval ter wereld. Maar sinds China en Maleisië ons afval terugsturen is deze lucratieve handel beperkt. We proberen er in nu in Europa nuttige producten van te maken. Maar nu door corona de olieprijs is gekelderd en daarmee de opbrengst van plastic granulaat wordt er nog maar de helft verkocht en worden er steeds grotere hoeveelheden granulaat opgeslagen.”

“Welk maatschappelijk belang is daarmee gediend? Het verbranden lijkt tegenwoordig wel een doodzonde, maar volgens mij kun je daar best vraagtekens bij plaatsen. Doordat we in Nederland steeds meer plastic recyclen krijg je plastic afval van een steeds slechtere kwaliteit. En het meeste plastic – PET-flessen zijn de uitzondering – is helemaal niet zo makkelijk te recyclen. Denk aan allerlei folies. Die zijn vaak vervuild en moeilijk herbruikbaar. Dit spul wordt nu in grote schepen de hele wereld over gevaren of opgeslagen tot de olieprijs weer aantrekt. Maar volgens mij is dat wishful thinking.”

“Je kunt deze laagwaardige soorten plastic veel beter verbranden in efficiënte verbrandingsovens in Nederland of Scandinavië. Dat lijkt misschien paradoxaal, maar dat is het niet. Het CPB beschreef al eerder in het rapport ‘De circulaire economie’ dat het verbranden van plastic nauwelijks meer CO2-uitstoot veroorzaakt dan het recyclen. Je praat dan over slechts 0,1 tot 0,15 procent van de totale CO2-uitstoot. Vlees eten en vliegen zijn vele malen viezer.”

“Klopt. Maar plastic recyclen is ook nog eens relatief duur. Gemeenten krijgen een vergoeding van de verpakkingsindustrie om een infrastructuur voor plastic inzameling bij bewoners op te zetten. Er verschijnen kostbare afvalstraten en tweederde van alle gemeenten rijdt eens per maand langs de deuren om plastic afval op te halen. En ook de recyclingindustrie krijgt een forse vergoeding. De kosteneffectiviteit van kunststof recycling is extreem laag. Een ton CO2 uitsparen door kunststof te recyclen kost 178 euro. Alternatieven als windenergie maar 30 euro. En het afvangen van CO2 en vervolgens opslaan in oude gasvelden 80. Dus als we hetzelfde geld dat we nu aan plastic recycling uitgeven in windenergie steken, besparen we zes keer zoveel CO2. En met de huidige lage olieprijs nog meer.” 

“Nee, slechts deels. Ik ben van mening dat nascheiding van plastic afval ook het overwegen waard is. De techniek is er en het is veel goedkoper dan gescheiden inzameling door gemeenten. Ten eerste omdat door machinaal nascheiden de kwaliteit van het recyclaat omhoog gaat doordat alleen het goede plastic eruit wordt gehaald. En dat levert dus ook meer op. En je hoeft niet eerst het slechte materiaal te scheiden, op te halen en dan alsnog te verbranden. Ik pleit dus voor het nog verder verbeteren van nascheidingstechnieken. Als je dat per plasticsoort doet (PET, PE, PP) dan leidt dat nauwelijks nog tot vreemde kunststoffen. Daarmee gaat de opbrengst omhoog en verbetert het hergebruik.”