Que sais je?

Wees gerust, u heeft niet per ongeluk de Belgische editie van RecyclePro in uw handen. Que sais je?, of “wat weet ik?” was de lijfspreuk van de 16e-eeuwse filosoof Michel de Montaigne. “Door zelfonderzoek krijg je inzicht hoe te handelen volgens je eigen aard”, dat is eerder een praktische wijsheid dan een grote filosofische waarheid, was een van zijn meningen waar hij veel respect mee verdiende.

En wat weten we nu echt over de Circulaire Economie? Hoe moeten we handelen om een volledig Circulaire Economie te bereiken? En is de Circulaire Economie een utopie of toch echt bereikbaar? Al deze vragen houden inmiddels veel mensen over de hele wereld bezig, vanuit bezorgdheid of vanuit professie, maar in ieder geval met veel bevlogenheid.

Zelf zie ik de Circulaire Economie als het equivalent van eeuwigdurende kosmische balans, een soort Yin Yang, zo u wilt. In de ontwikkeling naar een beter bestaan voor allen heeft de industriële revolutie er voor gezorgd dat een groot deel van de wereld een dak boven zijn hoofd heeft, op vakantie naar een warm land kan gaan en een mobiele telefoon in bezit heeft. Dat we hiermee een onnoemelijke schade aan de planetaire balans van onze aarde hebben aangericht was destijds niet te bevroeden. We zullen de komende jaren dus extra inspanningen moeten verrichten om de balans in het geheel van alle ecosystemen, onze planeet aarde, te herstellen.

Onterecht wordt de Circulaire Economie heden ten dage nog vooral opgehangen aan het verschijnsel “afval en recycling”.  Hoewel onterecht, is dit zeker begrijpelijk en in de minste plaats ook veroorzaakt door de afval- en recyclingbranche zelf. Tegelijkertijd maakt recycling, als langst bestaande trede van de R-ladder, ook zichtbaar waar het in de Circulaire Economie aan schort en biedt het een aanknopingspunt om op te gaan acteren. 

De theoretische benadering, met Doelentrajecten, MKI-berekeningen, Transitieagenda’s, Moonshots en Roadmaps, moet op zeer korte termijn omgezet worden in praktische uitvoeringsscenario’s met haalbare en afrekenbare doelen voor de gehele keten.

De Nederlandse Circulariteitsdoelen voor grondstoffen: Narrow the loop, Slow the loop, Close the loop en Substitutie, vragen op productgroepniveau om prestaties die van toegevoegde waarde zijn voor het bereiken van een volledig Circulaire Economie in 2050. De kennis en ervaring die door de afval- en recyclingindustrie is opgebouwd zal dan ook een onontbeerlijke schakel in de productgroepstrategiën worden. Daar waar de recyclingbedrijven eerst alleen buiten aan de achterkant van de productielocatie van een bedrijf het afval mochten ophalen, zijn de adviseurs de laatste jaren al bij de productieprocessen betrokken om het afval te beperken (reduce) en te scheiden (recycle) en te laten hergebruiken (re-use). De volgende stap is om hen ook te betrekken in de ontwerpfase (re-think) van producten  en hierbij secundaire grondstoffen in te laten zetten (replace) of recyclebare/herbruikbare materialen voor in te laten zetten.

Natuurlijk is het “eng” om een recyclingbedrijf mee te laten kijken in je ontwerpproces en een marketeer zal het echt niet leuk vinden wanneer een grondstofspecialist aangeeft dat de gebruikte grondstoffen van het product toch echt niet bijdragen aan de herbruikbaarheid of recyclebaarheid ervan. Acceptatie van deze paradigmashift zal nog best wat discussie met zich meebrengen maar is in mijn ogen onontbeerlijk.

Ik sluit graag af met een voor mij inspirerende quote: “het nut van het leven ligt niet in de lengte ervan maar wat u ermee doet”, laat dit ook voor u een inspiratie zijn om toch vooral de juiste dingen te doen.