‘Regeldruk staat hoogwaardige metaalrecycling in de weg’

De (metaal)recyclingsector staat zwaar onder druk. Het aantal uitdagingen voor de branche neemt alleen maar toe. In plaats van recycling te stimuleren, kiezen overheden voor steeds meer regeldruk. Terwijl hoogwaardige recycling juist een deel is van de oplossing, en niet het probleem. Dat zegt Hans Koning, directeur van Metaal Recycling Federatie (MRF), de brancheorganisatie voor metaalrecyclingbedrijven in Nederland. Hij bespreekt met ons een aantal ‘zorgpunten’.

Metaal Recycling Federatie (MRF) is de brancheorganisatie voor metaalrecyclingbedrijven in Nederland. Er zijn ongeveer 120 bedrijven lid en samen zamelen ze bijna 3,5 miljoen ton ferro- en non-ferrometalen in, die ze vervolgens verwerken, sorteren en zuiveren en verhandelen aan smelterijen en gieterijen in binnen- en buitenland. “Van die 3,5 miljoen ton wordt 1 miljoen ton weer in Nederland ingezet door smelterijen, en de rest wordt geëxporteerd naar het buitenland. Zowel binnen als buiten de Europese Unie”, zegt Koning. “En als we het Europabreed bekijken, dan wordt er op ons continent 20 miljoen ton schroot meer ingezameld dan we er kunnen verwerken. Het betekent dus dat het ontzettend belangrijk is dat de internationale handel in metalen overeind blijft. En daar stokt het helaas.”

De Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA) wordt herzien. “Het komt erop neer dat de export van schroot buiten de Europese Uniek een stuk lastiger gaat worden voor bedrijven”, legt Koning uit. “Er mag namelijk alleen schroot worden geëxporteerd naar smelterijen buiten de EU die gecertificeerd zijn volgens de ‘Europese normen’, en dat wordt beoordeeld door een internationaal erkende certificerende instantie. Het zorgt in ieder geval weer voor een enorme berg aan papierwerk en kosten. En de EU staat niet bekend om het heel adequaat en snel handelen als het gaat om het doorvoeren van allerlei wijzigingen en het bijhouden van lijsten. Dus wij maken ons als brancheorganisatie hier grote zorgen over. Te meer omdat er 20 miljoen ton meer schroot wordt ingezameld dan dat we kunnen verwerken en opnieuw kunnen inzetten als grondstof in Europa. Een behoorlijk zorgpunt.”

Natuurlijk, ook wij zijn voorstander om zoveel mogelijk in de EU te recyclen, verzekert Koning. “De Europese Commissie heeft aangegeven dat het zelfvoorzienend wil worden, maar dan moeten er acties worden genomen aan de voorkant. Bijvoorbeeld dat producenten verplicht gaan worden om materialen en producten op de markt te brengen die ten eerste goed recyclebaar zijn en ten tweede een behoorlijk percentage aan recycled content bevatten. Alleen op die manier wordt een gezonde balans gecreëerd tussen wat we inzamelen en wat ook daadwerkelijk hoogwaardig gerecycled wordt. Het wordt momenteel wel gestimuleerd, maar het is nog geen verplichting. Terwijl het wel al gebeurt op het gebied van kunststof verpakkingen, maar niet ten aanzien van andere producten. Wat nu dreigt, is dat de Europese grenzen voor hoogwaardige recyclingstromen worden gesloten zonder Europese producenten eerst te verplichten tot inzet van recyclaat. Dat is gewoon – ik heb er geen ander woord voor – stupide beleid.”

Wat we nodig hebben om een circulaire economie tot stand te brengen, is circulair beleid gericht op de hele keten, vindt Koning. “Er wordt nu met name gesleuteld aan de achterkant van de keten, terwijl het algemeen bekend is dat meer dan 80% van de milieueffecten van een product wordt veroorzaakt door het ontwerp. En daar is geen regelgeving voor. Het is hoog tijd voor een circulaire omslag in het beleid. De overheid zal een enorme draai moeten maken, anders gaan we de circulaire economie nooit bereiken. En maak je het de recyclingsector alleen maar moeilijker en worden de kosten in verhouding tot primaire grondstoffen alleen maar hoger. Het wordt hoog tijd dat er erkenning komt van secundaire grondstoffen als schroot en oud papier, en dat de kosten en administratieve lasten voor het recyclen omlaag gebracht worden. Om onze voorzitter, Willeke Ketting, te citeren: ‘het valt niet te begrijpen dat kopererts, waar meer dan 95% verontreiniging in zit, wordt gezien en behandeld als een grondstof, terwijl koperschroot waar nog geen 5% verontreiniging in zit als afvalstof wordt gezien’. Kortom, dat is een van de uitdagingen waarvoor we strijden.”

In het verlengde daarvan is er ook steeds meer aandacht voor de Zeer Zorgwekkende Stoffen. “En terecht”, stelt Koning. “Alleen ook daar ligt de nadruk van het beleid met name op de achterkant, pas als het voor recycling wordt aangeboden. Terwijl juist de oplossing aan de voorkant moet liggen. Het gaat dan bijvoorbeeld om metalen waar een verflaag op zit, staal uit infrastructurele projecten die zijn geconserveerd met verf en coatings waar een bepaald percentage Chroom VI in zit, enz. Nederland beschouwt deze gecoate metalen als enige Europese land als een gevaarlijke stof, ook al zijn de percentages van Chroom VI in de coating minimaal. En deze producten mogen alleen met een zogenaamde kennisgevingsprocedure de Nederlandse grens over. Er is echter geen smelterij in Europa die dit materiaal/schroot met zo’n kennisgevingsprocedure wil of mag ontvangen. Het zijn opnieuw intensieve procedures die een hoop geld en tijd kosten. Het gevolg is dat het schroot nu in Nederland in ‘quarantaine’ ligt. Iedereen zit met zijn handen in het haar, want het ontbreekt opnieuw aan een degelijke oplossing.”

De metaalrecyclingsector toont zich veerkrachtig, vindt Koning. “Er wordt aan alle kanten geïnnoveerd en geïnvesteerd om als bedrijfstak steeds groener te worden en het recyclingproces zo efficiënt mogelijk in te richten. Ook als MRF gaan we daarin mee. Zo hebben we al meer dan vijftien jaar een eigen certificeringsregeling, het MRF-Keurmerk. Onze leden worden jaarlijks door een onafhankelijke certificerende instelling getoetst op het naleven van de normen, zodat de zorg voor kwaliteit, Arbo en milieu in de bedrijfsvoering is geborgd. De normen worden periodiek herzien om in te spelen op milieutechnische- en maatschappelijke ontwikkelingen. Het zorgt voor vertrouwen en professionaliteit van de branche. Steeds meer opdrachtgevers werken daarom uitsluitend met metaalrecyclers die het MRF-Keurmerk uitdragen. Ook in aanbestedingen wordt het keurmerk opgenomen als eis. Zelfs banken stellen het keurmerk als eis om een nieuwe rekening te openen. We zijn verheugd dat ook vanuit die hoek erkenning is voor onze branche en de certificeringsregeling.”