Thermisch reinigen van TAG is unieke industrie in de wereld

Sinds in 1999 werd besloten om teer volledig en definitief uit de keten te verwijderen vanwege de schadelijke stoffen die in het bindmiddel zitten, loopt Nederland voorop in het recyclen van Teerhoudend Asfaltgranulaat (TAG).  Het Landelijk Monitorings Overleg (LMO) TAG speelt een grote rol in die innovatieve industrie. “Wij zorgen ervoor dat de ongeveer 1 miljoen ton die per jaar in Nederland vrijkomt echt in Nederland blijft”

“In feite is het heel simpel”, zegt Max de Vries, ooit directeur van BRBS Recycling en tegenwoordig secretaris van het Landelijk Monitoringsoverleg TAG. “Men neme een brok asfalt. Je stookt daar het teer uit en dan houd je mooie steentjes over. En dat kan weer verwerkt worden in en door onder meer de asfaltindustrie.”

Er zijn in Nederland vier bedrijven die de techniek om Teerhoudend Asfalt Granulaat (TAG) thermisch te reinigen beheersen. En dat maakt ze volgens De Vries tot een unieke industrie in de wereld. “Die bedrijven – ATM, A. Jansen BV, Theo Pouw en Recycling Kombinatie REKO – weten een Zeer Zorgwekkende Stof (ZZS) – te weten kankerverwekkende PAK’s in teer – zodanig te vernietigen dat je een hoogwaardige grondstof overhoudt. Als je het over de circulaire economie hebt, kun je niet om deze industrie heen.”

Die industrie ontstond dik 20 jaar geleden toen de toenmalige VROM-minister Jan Pronk besloot om teer definitief uit de keten te verwijderen vanwege de in teer aanwezige schadelijke stoffen. In 1999 werd om die reden het Landelijk Monitoringsoverleg (LMO) TAG opgericht, een overlegorgaan waarin overheidspartijen en het bedrijfsleven samen zitting hebben en dat de verwerking van TAG in Nederland monitort. Daarnaast zorgt het LMO dat zoveel mogelijk wegbeheerders (Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten en waterschappen) de Code Milieuverantwoord Wegbeheer (MVW) ondertekenen. Die code is vastgelegd dat TAG dat vrijkomt bij het onderhoud aan wegen altijd wordt gereinigd en niet wordt gedumpt of geëxporteerd naar landen met minder strenge regels. In de CROW-richtlijn 210 ‘Richtlijn omgaan met vrijgekomen asfalt – Selectief verwijderen van teervrij en teerhoudend asfalt’ staat de procedure beschreven hoe wegbeheerders en aannemers om moeten gaan met aangeboden teerhoudend of teervrij asfalt. CROW is de beheerder van de Code MVW.

Van Bentum/REKO was het eerste bedrijf dat aangaf teerhoudend asfalt thermisch te kunnen reinigen, later volgden ook de andere drie bedrijven. Stuk voor stuk hebben ze in de afgelopen jaren enorme investeringen gedaan om installaties te kunnen bouwen waar het TAG wordt verwerkt tot hoogwaardige en schone bouwstoffen. REKO stak in 2018 nog 125 miljoen euro in de bouw van een nieuwe thermische reinigingsinstallatie die jaarlijks 1,2 miljoen ton reststoffen, bestaande uit een mix van teerhoudend asfalt granulaat en dakleer, volledig gaat omzetten in primaire grondstoffen, elektriciteit en warmte. 

Sinds het besluit om teer uit de keten te weren in 1999 is er dus het nodige gebeurd. Bijna alle Nederlandse gemeenten, provincies en waterschappen schrijven in openbare bestekken het thermisch reinigen van TAG voor en worden er jaarlijks honderdduizenden tonnen TAG gereinigd en hergebruikt. Dan zou je denken dat de toelevering een keer stokt. Of zit er in de Nederlandse wegen nog voldoende TAG om het voortbestaan van de industrie te garanderen en de enorme investeringen rendabel te maken?  

De Vries: “Nederland loopt niet alleen voorop in de wereld als het gaat om het reinigen van TAG, het is ook omliggende landen opgevallen. Twee jaar geleden tekenden het Vlaamse Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) en de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) een convenant waarin ze afspraken dat ze al het Vlaamse TAG door de Nederlandse bedrijven laten reinigen. OVAM heeft sindsdien ook zitting in het LMO TAG.” 

En volgens De Vries zijn er ook steeds meer Duitse en Zwitserse steden die TAG niet langer willen laten storten, maar het naar Nederland vervoeren om het hier te laten reinigen. ‘Dat komt ook omdat alle bewindspersonen na Pronk standvastig hebben vastgehouden aan het beleid,” stelt De Vries. 

Om ook de laatste lekken richting het buitenland te dichten – De Vries schat dat 20 procent van al het TAG toch nog naar het buitenland verdwijnt omdat dat goedkoper is en omdat sommige – kleine – gemeenten niet goed van de Code MVW op de hoogte zijn – schrijft LMO TAG wegbeheerders actief aan. “We leggen ze uit dat ze thermisch reinigen niet alleen moeten voorschrijven in hun bestekken, maar dat ze ook om bewijs moeten vragen dat de TAG daadwerkelijk bij één van deze vier bedrijven is aangeboden en verwerkt. En dus niet de factuur betalen voordat ze dat bewijs in handen hebben. Want we kunnen alleen voorop blijven lopen als de industrie weet dat er jaarlijks genoeg TAG wordt aangevoerd.”