Veel minder kleine plastic flesjes in zwerfafval

Nederland heeft een aanzienlijke vooruitgang geboekt in het terugdringen van zwerfafval, zo blijkt uit de nieuwste halfjaarlijkse Zwerfafvalmonitor van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In het rapport staan de trends en ontwikkelingen in de hoeveelheid drankverpakkingen in het zwerfafval. De resultaten laten zien dat de inspanningen van overheid, bedrijven en burgers vruchten beginnen af te werpen.

Eén van de opvallendste resultaten is dat de sterke afname van kleine plastic flesjes in het zwerfafval doorzet. Sinds de invoering van statiegeld op kleine plastic flesjes op 1 juli 2021 is een daling van maar liefst 51% ten opzichte van 2020 geregistreerd. Het statiegeldsysteem heeft daarmee een belangrijke bijdrage geleverd aan het verminderen van plastic vervuiling in Nederland. Ook de grote plastic flessen zijn minder te vinden in het zwerfafval, met een afname van 33% in vergelijking met 2020. Daarnaast is er een daling van 55% waargenomen in het aantal drankenkartons sinds de nulmeting in 2016/2017. De laatste jaren is sprake van een gestage afname.

Sinds 1 april 2023 is in Nederland het statiegeldsysteem voor blikjes operationeel. Het effect hiervan zal naar verwachting pas merkbaar zijn in de monitoring van 2023, met name in de tweede helft van dit jaar. In 2022 werden nog steeds veel blikjes buiten gevonden. Vergeleken met het voor­gaande jaar 2021 was er zelfs een stijging van 17%. Daarom wordt er sinds 1 april, net als bij de kleine plastic flesjes, 15 cent statiegeld geheven op alle metalen drankverpakkingen met een inhoud van 3 liter of minder. Volgens de verwachtingen zullen er uiteindelijk jaarlijks 120 miljoen minder blikjes in de natuur eindigen door de invoering van statiegeld op blik. Ter illustratie: in Nederland worden jaarlijks meer dan 600 miljoen grote plastic flessen, 900 miljoen kleine plastic flessen en ruim 2,5 miljard blikjes op de markt gebracht. Statiegeld Nederland is verantwoordelijk voor het statiegeldsysteem op plastic flessen en blik, en streeft naar meer gerecycled materiaal en minder afval in de natuur. Het doel is om 90% van de statiegeldplichtige producten weer in te nemen en daarmee een bijdrage te leveren aan een schoner Nederland. 

Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat: “Ik ben blij te zien dat we successen boeken in de strijd tegen zwerfafval. De cijfers uit de nieuwste halfjaarlijkse Zwerfafvalmonitor laten een sterke afname zien van plastic flesjes en drankenkartons. Het systeem van statiegeld op kleine plastic flesjes werpt dus zijn vruchten af en dat is fijn om te zien! Ondertussen is er ook statiegeld ingevoerd op blik, ik verwacht dat dat ook zal leiden tot minder zwerfval in onze leefomgeving. Wat mij betreft geldt voor zwerfafval wat voor veel zaken in het leven geldt: liever voorkomen dan genezen, of opruimen in dit geval!”

Om een vollediger beeld te verkrijgen, maakt de Zwerfafvalmonitor niet alleen gebruik van gegevens van Rijkswaterstaat, maar ook van informatie uit andere bronnen, waaronder de bekende Zwerfinator. Hoewel de gebruikte methoden verschillen, bevestigen de gegevens van de Zwerfinator over het algemeen de bevindingen van de Zwerfafvalmonitor.